9 Eylül 2025’te Resmî Gazete’de yayımlanan 10380 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Türkiye’de vergi sisteminde önemli bir değişikliğe gidildi. Büyükşehir belediyesi sınırları içindeki ve nüfusu 30.000’i aşan ilçelerde faaliyet gösteren bazı mükellef grupları, 1 Ocak 2026 tarihinden itibaren basit usulden çıkarılarak gerçek usule geçecekler.
Bu karar, şehrin bazı ilçelerinde yer alan taksi / dolmuş işletmelerinden lokanta ve benzeri hizmet işletmeleri ile eğlence ve istirahat yerlerine kadar birçok işletmeyi etkiliyor.
Kararın gerekçeleri arasında “vergide adaletin sağlanması”, “kayıt dışılığın azaltılması” ve “benzer iş yapan işletmeler arasında eşitliğin sağlanması” gibi hedefler yer alıyor.
Peki, kimler bu düzenlemeden etkilenecek, hangi işletmeler gerçek usule geçecek ve yeni dönemde hangi yükümlülükler ortaya çıkacak? İşte 10380 sayılı kararın detayları.
Kimler Etkilenecek?
10380 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile basit usulden gerçek usule geçiş belirli kriterlere bağlandı. Bu kriterler, hem işletmenin bulunduğu yerleşim yerini hem de faaliyet türünü kapsıyor. Yani sadece sektör değil, aynı zamanda ilçenin nüfusu da belirleyici olacak.
Aşağıdaki tablo, düzenlemeden etkilenecek mükellef gruplarını ve muaf tutulan durumları özetlemektedir:
| Kriter | Şart |
| Yer / İlçe | Büyükşehir belediyesi sınırları içinde, nüfusu 30.000’i geçen ilçeler. (30.000’i geçmeyen ilçelerdeki mükellefler bu düzenlemeden muaf.) |
| Faaliyet Türleri | Aşağıdaki faaliyetler gerçek usule geçecek: • Her türlü emtia imalatı • Her türlü emtia alım-satımı (gezici / pazar satıcılığı vb. hariç olanlar) • İnşaat işleri • Motorlu taşıt bakım ve onarım işleri • Lokanta ve benzeri hizmet işletmeleri • Eğlence ve istirahat yerleri • Şehir içi yolcu taşımacılığı (taksi, minibüs, dolmuş vb.) |
| Hariç Tutulan Durumlar / Muafiyetler | İlçenin nüfusu 30.000’den azsa – Gezici satıcı veya pazar gibi sabit işyeri olmayan emtia alım-satımı yapanlar (örneğin seyyar/sabit olmayan satış) hariç tutulmuş durumda. |
Defter Tutma Düzeni: Defter Beyan Sistemi ve E-Defter
Gerçek usule geçiş, işletmelerin defter tutma yöntemlerinde de önemli değişiklikler doğuracak. Basit usulde defter tutma yükümlülüğü bulunmazken, gerçek usuldeki işletmeler için bu durum zorunlu hale gelmektedir.
- İkinci sınıf tacirler, Defter-Beyan Sistemi kapsamında işletme hesabı esasına göre kayıt tutacaktır.
- Faaliyet hacmi büyüyerek birinci sınıf tacir konumuna geçenler ise, kanunda öngörülen süreler içinde bilanço esasına geçmek zorundadır.
- Kayıtların büyük ölçüde e-Defter uygulaması kapsamında tutulmasıyla, kağıt defter tasdiki uygulaması giderek ortadan kalkacaktır.
Bu değişim, işletmeler için daha fazla yükümlülük anlamına gelse de, kayıtların dijital ortamda güvenli ve denetlenebilir şekilde tutulmasını sağlayacaktır.
Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar & Önemli Tarihler
- Yürürlük Tarihi: 10380 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı uyarınca, düzenleme 1 Ocak 2026’da yürürlüğe girecek.
- Yer ve Nüfus Kriteri: Büyükşehir belediyesi sınırları içinde, nüfusu 30.000’i aşan ilçeler kapsam dahilinde.
- Defter Düzeni: İşletmeler defter-beyan sistemine geçecek, zamanla bilanço esasına ve e-deftere tabi olacak.
- Muafiyetler: GİB’in muafiyet listesinde yer alan faaliyetler ÖKC zorunluluğundan istisna olabilir.
Bu tarihler yaklaşmadan önce işletmelerin muhasebe düzenlerini ve ödeme süreçlerini gözden geçirmeleri önem arz etmektedir. Daha önce hazırladığımız “POS Cihazı Kullanmak Zorunlu mu?” yazımız da bu süreçte rehber niteliğinde olabilir.
Ödeal ile İşletmeler İçin Yeni Dönem
10380 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile birlikte vergi sisteminde önemli bir dönüşüm başlamış bulunuyor. Basit usulden gerçek usule geçiş, işletmelerin belge düzeninden defter tutma yükümlülüklerine kadar birçok noktada yeni sorumluluklar getiriyor. Bu değişiklikler, vergi adaletini güçlendirmeyi ve kayıt dışı ekonomiyi azaltmayı amaçlarken, aynı zamanda işletmelerin daha şeffaf ve dijital bir yapıya geçmesini de zorunlu kılıyor.
Bu yeni dönemde işletmelerin en önemli ihtiyaçlarından biri, ödeme ve kayıt süreçlerini mevzuata uygun şekilde yönetebilecek çözümler olacaktır. Ödeal, sunduğu POS sistemleri ve finansal hizmetlerle işletmelerin yeni düzenlemelere uyum sağlamasını kolaylaştırır ve iş süreçlerini verimli hale getirir. İşletmeniz için en uygun çözümleri öğrenmek ve yeni döneme hazır olmak için Ödeal’ın ürün ve hizmetlerini inceleyin.